نوشته

بیزینس مدل چیست؟

بیزینس مدل چیست؟ تا حالا در کسب و کار خود به نقشه راه فکر کردید؟ مسیر و موفقیت و رشد در کسب و کار مثل هزارتو  پر پیچ و خم است. اگر شما یک نقشه راه داشته باشید عبور از این مسیر و راه خیلی راحت ‌تر است. مدل کسب و کار یا بهتر بگویم، بوم مدل کسب و کار همان نقشۀ راه و مسیری است که شما را از بیراهه رفتن دور می ‌کند، کسب ‌و کار شما را متحول می کند و کمک می ‌کند که با یک نگاه یکپارچه بتوانید بیزینس‌ خود را مدیریت کنید. محتوای این بلاگ به کسانی کمک فراوانی می کند که دارای کسب و کاری هستند و می خواهند دید یکپارچگی به آن داته باشند همچنین به اشخاصی که به فکر رسد بیزینس خود هستند به علاوه به دانشجویان و کسانی که نگاه بلند پروازانه دارند نیز کمک بسیاری می کند. در این بلاگ با ماهیت مدل کسب و کار، بوم مدل کسب و کار، مزایای استفاده و نحوه خلق مدل کسب و کار آشنا خواهیم شد؛ اگر سوالی، انتقادی داشتید می توانید در دیدگاه برای ما بنویسید.

به طور کلی بیزینس مدل چیست؟

بیزینس مدل یک طرح کلی از نحوه مدیریت کسب و کار است که قطعا باید با آن آشنایی داشته باشید تا بتوانید کسب و کار خود را به خوبی و به درستی مدیریت کنید. مدل کسب و کار می تواند کلید موفقیت کسب و کار شما باشد. این نقشه راه به شما و کسب و کار شما کمک می کند تا در یک مسیر مستقیم و آینده دار به اهداف خود دست پیدا کنید و در این مسیر تلاش کاذبی نکنید. در نظر داشته باشید که یادگیری طراحی این نقشه راه می تواند یکی از مهم ترین وظایف مدیر یک کسب و کار باشد.

مدل کسب و کار چیست؟

به زبان خیلی خلاصه و  ساده، بیزینس مدل یا همان مدل کسب و کار برنامه‌ ای است که شما برای کسب موفقیت و پول درآوردن دارید! در واقع وقتی کسی خیلی جامع و صریح از شما سوال می کند که مدل کسب و کارت چیست؟، منظورش این است: چه برنامه‌ و پلن هایی برای کسب موفقیت و پول درآوردن داری؟

در نظر داشته باشید که شاید این سوال خیلی کلی و جامع به نظر برسد اما بد نیست بدانید که پشت این سوال، رشته ‌ای از سوالات دیگر پنهان شده، که شما را به مدل کسب و کار می ‌رساند. اگه بخواهیم این سوال را ادامه و کش دهیم امکان دارد به چند صفحه برسند؛ ولی مهم‌ ترین و اصلی ترین چیزی که شما باید بدانید این است که ماهیت کلی مدل کسب ‌و کار ها در سه بخش خلاصه می ‌شود:

_  هر چیزی که موجب تولید ارزش می‌ شود مثل طرح تولید، مواد اولیه، فرآیند تولید، نیروی انسانی

_  هر چیزی که به فروش محصول و  ارزش کمک می ‌کند مثل بازاریابی، توزیع، خدمات در محل، بررسی روند فروش

_ هر چیزی که به خرید و در نهایت پرداخت مشتری منجر می ‌شود مثل استراتژی قیمت گذاری، روش ‌های پرداخت، اقساط ‌بندی

در یک نگاه، مدل کسب و کار محل هزینه های شما را مشخص کرده و از طرف دیگر، جریان کسب درآمد شما را ترسیم می‌ کند. تمام مواردی و عواملی که در بالا گفته شد، مانند قطعات پازلی هستند که مدل کسب و کار یک برند را کامل می‌ کنند. چراکه طراحی بیزینس مدل درست مثل پازل چیدن است.  در ادامه این بلاگ توضیح خواهیم داد که چطور باید چنین پازل را روی بوم مدل کسب و کار آورد و در کل بوم مدل مسب و کار چیست.

تفاوت بیزینس پلن و بیزینس مدل چیست؟

در نظر داشته باشید که بیزینس مدل مثل نقشه‌ ای است که می‌ توانید آن را به دیوار اتاق خود نصب کنید و هر روز صبح با یک نگاه به آن، کار خود را شروع کنید. اما بحث بیزینس پلن کمی متفاوت است. بیزینس پلن یک پرونده کامل، با تمام جزئیات، از تمام فعالیت ‌هایی است که قرار است در کسب و کار خود انجام دهید. بیزینس پلن شما، یک برنامه و پبن آینده دار و طولانی مدت است که همه چیز را از استخدام کارمند تا مسائل مالی برای چند سال آینده در آن جمع آوری و گردآوری می کند؛ اما مدل کسب و کار یک سری برنامه‌های کوتاه مدت و البته ضروری و اورژانسی است که شما را به سوی کسب سود بیشتر هدایت می ‌کند. در ضمن فراموش نکنید که اگر به دنبال جذب سرمایه گذار هستید، بهترین روش برای درک آن ها از کار شما، بیزینس پلن است، هر چند که مدل کسب ‌و کار های کوچک هم ممکن است به اندازه کافی برای سرمایه‌ گذار جذاب باشد. چراکه استراتژی و پلن های مالی، مدیریتی و نیروی انسانی شما را در چشم انداز 2 الی 4 ساله نشان می ‌دهد. در مقابل اگر قصد ساختار کسب و کار خود را به شریک های خود، مدیران یا سهام داران ارائه کنید، مدل کسب و کار بهترین و جذاب ترین ابزار شماست.

چرا باید مدل کسب و کار داشته باشیم؟

به ‌طور قطع به شما می ‌گویم که هر بیزینس و کسب و کار موفقی مدل کسب ‌و کار خودش دارد و بر اساس آن پیش می رود. در نظر داشته باشید که ممکن است یک کسب و کار یک تا چندین بیزینس مدل داشته باشد. صاحبان کسب و کار با گذشت زمان، در مدل کسب و کاری خود تجدید نظر می‌کنند تا بتوانند تغییرات محیطی و شرایط بازار را در آن منعکس کنند که بسیار هم پسندیده و طبیعی است. برای همین هم بیزینس مدل ‌ها را، اغلب کوتاه ‌مدت طراحی می ‌کنند، تا بتوانند با شرایط بازار خیلی سریع و کلی هماهنگ شوند.

چندین دلیل مهم برای خلق مدل کسب و کار

در نظر داشته باشید که مزیت رقابتی خود را مشخص می ‌کنید.

آیا رقابت در بازاری که در آن فعالیت می‌ کنید زیاد است؟ برای برنده شدن در این رقابت برنامه ‌و پلنی را در نظر گرفته اید؟

در بازارهای رقابتی، مزیتی که برای مشتری ایجاد می ‌کنید، می ‌تواند برگه برنده شما در جذب مشتری باشد. مزیت رقابتی از برندی به برند دیگر تفاوت دارد مثلا برای یک شرکت طراحی سایت، پشتیبانی قوی و برای شرکت توریستی، یادآوری دقیق برنامه ‌های پرواز، یک مزیت رقابتی است. در حال حاضر فکر کنید با مدلی که برای کسب و کار خود ساختید، مزایای رقابتی درست مقابل چشمان هستند و شما هر روز طبق آن برنامه‌ ریزی می‌ کنید!

می تواند کسب و کار خود را رشد و توسعه دهید.

پای صحبت های هر مدیر یا موسس کسب و کاری که بنشینید، از رویا و خواسته هایش برای پیشرفت و توسعۀ کسب و کار می‌ گوید. آیا شما نیز مانند چنین مدیر ها رویا و خواسته بلند پروازانه ای دارید؟ با طراحی بیزینس مدل و به ‌روزرسانی مداوم آن، به‌طور پیوسته سود خود را مدیریت می‌ کنید و می ‌توانید از درآمد خود و کسب و کار خود بخشی را به توسعه کسب و کار اختصاص دهید.

در نظر داشته باشید که پایداری مالی دارید.

یکی از فاکتور هایی که موفقیت کسب و کار را تضمین می‌ کند، ثبات مالی در هر شرایطی حتی در شرایط بد اقتصادی و رکود بازار است. سالانه تعداد زیادی از بیزینس‌ ها به دلیل ضعف و شکست در مدیریت مالی مجبور به تعطیلی می ‌شوند. این در حالی است که مدل کسب و کار موفق، شما را از میزان سود خود در بازه ‌های زمانی مشخص آگاه کرده و ضرب ‌العجلی برای مقابله با ضرر و زیان دارد.

توجه کنید که سرمایه ‌گذار جذب می ‌کنید.

اگر کسب و کار کوچکی دارید و به دنبال جذب سرمایه هستید، این بخش مهم ترین و  اصلی ‌ترین دلیل داشتن مدل کسب ‌و کار برای شما به شمار می رود. سرمایه ‌گذاران به خوبی و به درستی با میزان شکست کسب ‌و کار های کوچک آشنا هستند. پس اگر به دنبال جذب سرمایه هستید، بزرگترین سود و مزیت شما نسبت به رقبای خود، خلق مدل کسب و کار و ارائه آن به سرمایه ‌گذار است. اکنون به خوبی وارد توضیحات شدیم و در حال حاضر باید به سراغ عملی کردن یک مدل کب و کار است.

بوم مدل کسب و کار چیست؟

بوم مدل کسب و کار که به ‌اختصار به آن BMC که مخفف Business Model نیز می گویند، اولین بار توسط آقای الکساندر اوستروالدر مطرح شد. آقای اوستروالدر ابتدا بوم کسب و کار را هستی شناسی کسب و کار نامیده بود، اما بعد از مدت ها دوستان لطف کردند و یک نام بهتر برای آن پیشنهاد دادند. بوم مدل کسب و کار ابزاری است که به خلق ایده‌ های جدید و بررسی مداوم آن‌ ها کمک می ‌کند. با بوم مدل و کسب و کار، شما یک تصویر و نقشه ای از ایده‌ ها و فعالیت ‌هایی که باید انجام دهید دارید؛ این تصویر توصیفی همه‌ چیز را به ‌صورت واضح و روشن در مقابل چشم ‌های شما، تیم‌ خود و سرمایه گذار ها قرار می ‌‌دهد.

به طور کلی بیزینس مدل دارای چه بخش هایی است؟

به طور کلی مدل کسب و کار یا همان بیزینس مدل دارای 9 جزء و بخش است. مدل کسب و کار بیان گر منطق چگونگی کسب در آمد یک مجموعه بدون پرداختن به جزئیات است. در ادامه این بلاگ با اجزا و بخش های مختلف مدل کسب و کار آشنا خواهیم شد.

_ مشتریان CUSTOMER SEGMENTS در بیزینس مدل

اول از همه و در ابتدا باید بخش بندی بازار و مشتریان خود را انتخاب کنید. عموما هر سازمانی به چند بخش از مشتریان خدماتی را ارائه می دهد مثلا مشتریان اسنپ به دو دسته ی مسافران و رانندگان تقسیم بندی می شود.

_ ارزش پیشنهادی  VALUE PORPOSITION

هر سازمانی برای اینکه بتواند مشتریان را به سمت کسب و کار خود جذب کند باید نیازی از مشتریان را برآورده کند. شما باید محصول یا خدمتی ارزشمند را به مشتریان ارائه دهید تا بتوانید در میان انبوه رقیبان سهم بازار خود را داشته باشید و با توجه به رقبای خود، یک محصول با مزایای متفاوت را در اختیار مشتریان و عموم قرار دهید.

_ کانال ها CHANNEL در بیزینس مدل

ارزش پیشنهادی در نظر گرفته شده برای یک کسب و کار باید به اطلاع مشتریان رسیده شود، روش هایی که از طریق آن ها می توانید این اطلاع رسانی را انجام دهید کانال های ارتباطی هستند. برای مثال شما می توانید از طریق اپلیکیشن یا تبلیغ در شبکه های اجتماعی و یا از طریق طراحی وب سایت و یا هر کانال دیگری خدمات خود را عرضه و پیشنهاد کنید و در نهایت به بازار ارائه دهید.

_ ارتباط با مشتریCUSTOMER RELATIONSHIP

این قسمت شامل فعالیت هایی است که از لحظه ی ورود مشتری تا لحظه ی خرید یا ارائه ی محصول و حتی پس از آن قرار است در راستای جلب رضایت مشتری و تقویت ارتباط او با سازمان صورت بگیرد.

_ جریان های درآمدی در بیزینس مدل

در این قسمت از مدل کسب و کار شما مشخص می کنید به چه روش هایی و به چه میزان درآمد خواهید داشت. یک کسب و کار می تواند چندین مدل درآمدی داشته باشد. آن ها را مشخص و روبروی خود و تیم و سرمایه گذار خود قرار می دهید.

_ منابع کلیدی KEY RESOURCES

منظور منابعی است که شما در طول مسیر پروژه به آن ها نیاز دارید. برای مثال منابع مالی برای تبلیغات و بازاریابی دیجیتال، حقوق کارمندان و…  یا منابع انسانی مثل برنامه نویس،  تیم پشتیبانی، تیم بازاریابی و… یا حتی دفتر کار برای مستقر شدن کارکنان نیز جزء منابع فیزیکی دسته بندی می شوند.

_ فعالیت های کلیدی KEY ACTIVITIES  در مدل کسب وکار

کلیه ی فعالیت هایی که باید برای پیشبرد یک پروژه و طی کردن مسیر  آن ها را انجام دهید برای مثال تبلیغات، بازاریابی آنلاین، توسعه محصول

_ مشارکت های کلیدی KEY PARTNERS

در این بخش کلیه ی ارتباطاتی که می تواند به رشد کسب و کار شما کمک کند باید مشخص شود. منظور از ارتباط می تواند شرکای شما شامل سایر شرکت ها، ارگان های دولتی و … باشد.

_ ساختار هزینه COST STRACTURE  در بیزینس مدل

در این قسمت شما هزینه های انجام پروژه را باید لیست کنید که به طور کلی به دو دسته هزینه های ثابت که هزینه اجاره دفتر ، حقوق کارکنان و… و هزینه های متغیر که هزینه پهنای باند ، تبلیغات و… تقسیم می شود که معمولا هزینه های متغیر بسته به میزان توسعه کسب و کار شما متفاوت است.

در نتیجه

در این بلاگ هزاران کلمه و جملات کلیدی تلاش کردیم روش و راهکاری روبروی شمل بگذاریم تا شما هر چه سریع تر برای رشد و توسعه کسب و کار خود دست به کار شوید. در نظر داشته باشید که اگر مدیر هستید یا به تازگی کسب و کاری تشکیل و راه اندازی کردید، قطعا نیاز به یک بوم مدل کسب و کار و  بیزینس مدل دارید تا هم در اختیار تیم خود قرار دهید و هم  می توانید بسیاری از موارد و عوامل را در آن مشخص کنید و با ترسیم آن می توانید بسیار در امور و کار های پیش رو رشد و پرواز را به وضوح تجربه کنید. به مانند بلاگ های دیگر باید گفته شود که اگر سوالی دارید می توانید به تیم ما اعتماد کنید. تمام نظرات و سوالات در دیدگاه بلاگ خوانده می شود و جوابگوی تمامی آن ها خواهیم بود. امیدواریم این بلاگ نیز به مانند بلاگ های قبل برای شما مفید واقع بوده باشد.

موفق و پر سود باشید.